Εκατσε σε ένα παγκάκι στο Φράγμα της Θέρμης. Έντεκα το πρωί, Δευτέρα 19 Μαΐου 2025. Τις λέξεις του συνόδευαν αηδόνια.
Φωτογραφίες, βίντεο: Σάκης Γιούμπασης.
Χωρίς ανάσα, βουτήξαμε κατευθείαν στα βαθιά. Κάναμε απλωτές στην κολυμπήθρα του χρόνου συζητώντας για τη φθορά, σαν τις απλωτές που έκανε παλιά, όταν κολυμπούσε. «Γέρασα και δεν αντέχω πολύ το κρύο νερό, όπως τότε που ήμουν χειμερινός κολυμβητής. Προτιμώ το βουνό», λέει. Ο λόγος του ρέει γλυκά, σαν ποταμάκι που σε νανουρίζει. Οι λέξεις όμως σε καταπίνουν μονομιάς. Τσουνάμι. «Επειδή το σώμα γερνάει, με έναν πολύ ύπουλο και υποδόριο τρόπο σού επιβάλλει άλλη ιδεολογία». Βολεύεσαι, κοινώς, στην αδράνεια. Πηγαίνει γυμναστήριο ως αντιρρόπηση υγείας, συχνά δραπετεύει και στο Φράγμα της Θέρμης. Γι’ αυτό επέλεξε να είναι εκεί το παγκάκι. Για να παρηγορηθούμε στην αγκαλιά της φύσης.
Γλωσσοπλάστης, ικανός ακροατής (καθώς με τα αυτιά του συγκεντρώνει όπου σταθεί κι όπου βρεθεί ιδιωματισμούς και κάθε λογής αργκό) και ιδανικός χειριστής των λέξεων, ευθύβολος και με χιούμορ, απάντησε με ευκολία, όταν του ζήτησα να γράψει τον επικήδειό του: «Υπήρξα ένας πραγματικά ευτυχισμένος άνθρωπος και συνεπής πολίτης, δεν ήμουν ποτέ έξω από τα πράγματα». Και αυτή η συνέπεια στο συγγραφικό έργο, τη μελέτη, την έρευνα της ιστορίας και την οικογένειά του τον έχει καθορίσει. Η κουβέντα φτάνει στην εβραϊκή ιστορία της Θεσσαλονίκης, μιας πόλης που ακόμη παλεύει με τα φαντάσματα: «Δεν είναι σωστό που κατηγορούν τους Θεσσαλονικείς που δεν μιλούσαν για το Ολοκαύτωμα. Οι ίδιοι οι Εβραίοι δεν ήθελαν να μιλήσουν – ήταν τόσο μεγάλες οι πληγές που δεν κουβεντιάζονταν, όπως λέει κι ο Σεφέρης».
Μου εξηγεί ότι μετά από κάθε μεγάλη τραγωδία ακολουθεί η σιωπή. Ναι, αλλά η σιωπή δεν επουλώνει τις πληγές. Είναι η ίδια ακριβώς διαδικασία με την παρατήρηση – αν δεν βλέπουμε κάτι, δεν υφίσταται για εμάς. «Αν κάποιος δεν ανεβαίνει στον Όλυμπο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει. Είναι μια στρατηγική της φαντασίας πώς αντιλαμβάνεσαι τον άλλο, πώς αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο».
Εντελώς φυσικά, όσο συζητάμε, χαιρετάει τους περαστικούς που τον αναγνωρίζουν. Δεν χάνει τον ειρμό του. «Υπάρχει πάντοτε μια λέξη που υπερτερεί των άλλων, μοναδική. Αν σφηνωθεί εκεί που πρέπει, εκρήγνυται». Όπως ακριβώς και τα συναισθήματα, όταν συναντήσεις τον άνθρωπό σου. Ακόμη κι αν τον χάσεις, δεν μπορείς να πεις ότι «δεν τον είδες». Η λάβα από την έκρηξη των συναισθημάτων αφήνει απολιθώματα στο χώμα της ψυχής. Άλλωστε, ποιος συνηθίζει τη σιωπή;
Δείτε τη συζήτηση του Citymag με τον συγγραφέα Γιώργο Σκαμπαρδώνη εδώ:
Ιστορίες ζωής από γνωστούς κι αγνώστους. Χωρίς φίλτρο. Κάθε μήνα. Στο παγκάκι.
